ΕΠΕΣ (Ελληνική Επιστημονική Εταιρία Ερευνών Σκυροδέματος), Θεσσαλονίκη 10-12 Νοεμβρίου 2016
Το γραφείο μας συμμετείχε επιτυχώς με την εργασία υπ' αριθμό 125 στο 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Σκυροδέματος που διοργανώθηκε στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης [10-12 Νοεμβρίου 2016].
Θέμα: Πλεονεκτήματα της χρήσης προκατασκευασμένων δοκών διατομής διπλού ταυ σε φορείς γεφυρών
Το επάγγελμα του διπλωματούχου μηχανικού στην Ελλάδα είναι προφανώς «ορθάνοιχτο», αν δεν θέλουμε να παίζουμε με τις λέξεις. Οποιοσδήποτε μπορεί να συμμετάσχει στις εξετάσεις και αφού συγκεντρώσει τα απαραίτητα μόρια να εισαχθεί στη σχολή οποιουδήποτε πολυτεχνείου επιθυμεί. Αν παρόλα αυτά δεν τα καταφέρει, μπορεί να ξαναπροσπαθήσει ή να φύγει σε μία αντίστοιχη σχολή του εξωτερικού. Ακόμα και οι απόφοιτοι του εξωτερικού ακολουθώντας τις απαραίτητες, κοινές για όλους, εξετάσεις στο ΤΕΕ μπορούν να αποκτήσουν άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Οι νέες οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα επέβαλαν να θεωρείται «άνοιγμα» του επαγγέλματος η κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών για λόγους ανταγωνιστικότητας. Παράλληλα όμως διατηρήθηκαν οι νόμιμες αμοιβές, ώστε οι κρατήσεις, που υπολογίζονται επί αυτών, να μη μειωθούν εις βάρος βέβαια του ιδιώτη μηχανικού και φυσικά της ανταγωνιστικότητας.
Πιθανότατα, το άνοιγμα του επαγγέλματος τελικά να ευνοήσει την ανταγωνιστικότητα, να προωθήσει τους ευέλικτους και να αποκλείσει τους δυσπροσάρμοστους. Ωστόσο όμως, αν θέλουμε να κινηθούμε στην ίδια λογική το επάγγελμα πρέπει να γίνει «ορθάνοιχτο». Συγκεκριμένα:
- Γιατί δεν «ανοίγει» η δυνατότητα του ιδιώτη μηχανικού να επιλέξει ασφαλιστικό φορέα; Γιατί κάθε τοπικός σύλλογος μηχανικών να μη μπορεί να διεκδικήσει με ομαδικό αίτημα ασφάλιση από ιδιωτικό φορέα, πιθανόν με πολύ βελτιωμένους όρους;
- Γιατί δεν «ανοίγει» η δυνατότητα επιλογής του τραπεζικού φορέα, που επιθυμεί ο ιδιώτης μηχανικός, να καταβάλλεται η αμοιβή του; Ή ακόμα καλύτερα, γιατί να μεσολαβεί οποιαδήποτε τράπεζα σε μια συμβατική αμοιβή μεταξύ φυσικών προσώπων (δεν αναφέρομαι στην έκδοση τραπεζικής επιταγής για έλεγχο «μαύρων εισοδημάτων από ένα ποσό και άνω); Σε ποιο άλλο επάγγελμα, ανοιχτό ή κλειστό, γίνεται αυτό;
- Γιατί δεν καταργείται το μητρώο μελετητών δημοσίων έργων; Θα μπορούσε ποτέ μια μελετητική εταιρία να ανταγωνιστεί έναν μεμονωμένο μελετητή που εργάζεται με ελάχιστο κόστος (απουσία υπαλλήλων, εργοδοτικών εισφορών κλπ); Θυμίζω ότι αντίστοιχη κατηγοριοποίηση μελετών δεν υφίσταται στα ιδιωτικά έργα.
Με βάση τα παραπάνω και άλλα που θα μπορούσαν να παρατεθούν, αποδεικνύεται ότι πραγματικός στόχος δεν είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, ούτε η βελτίωση της παραγωγής του τεχνικού έργου, αλλά η εξαθλίωση των διπλωματούχων μηχανικών και η οριστική τους εξώθηση από το επάγγελμα
Αφορμή για την παρούσα επιστολή είναι ο νέος νόμος για την Έκδοση Αδειών Δόμησης (ν 4030/2011). Δεν θα μείνω στην ουσία των αλλαγών της μεθοδολογίας έκδοσης των αδειών, αλλά σε μια άλλη, υπόγεια πρακτική που φαίνεται να υιοθετεί πλήρως το ΥΠΕΚΑ. Δημιουργούνται, λοιπόν, Μητρώα Επιθεωρητών (Ενεργειακών, Δόμησης, μελλοντικά Αντισεισμικότητας κλπ), οι δε Επιθεωρητές θα πιστοποιούνται, αν είναι δυνατόν, από ιδιωτικές σχολές τύπου ΚΕΚ!!!
Οι αντιπροσωπίες του ΤΕΕ, τα εκλεγμένα μέλη (που θεσμικώς προασπίζουν τα συμφέροντα των διπλωματούχων μηχανικών) αντιλαμβάνονται τι σημαίνει αυτό;
· Για πρώτη φορά το ΤΕΕ εκχωρεί την αποκλειστική δυνατότητα παροχής επαγγελματικών δικαιωμάτων διπλωματούχων μηχανικών σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια.
· Απαξιώνονται οι σπουδές που παρέχουν τα ελληνικά πολυτεχνεία (τι μπορεί να διδάξει ένας ιδιωτικός μισθωμένος εκπαιδευτής σε έναν μηχανολόγο μηχανικό για ενεργειακό σχεδιασμό ή σε έναν πολιτικό μηχανικό για αντισεισμικό σχεδιασμό;)
· Σημαντική απώλεια εισοδήματος προς άσχετα με το αντικείμενο, ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Οποιαδήποτε επιβεβλημένη επιμόρφωση θα μπορούσε να διεξαχθεί εντός των πλαισίων του ΤΕΕ, προασπίζοντας τα επαγγελματικά δικαιώματα των διπλωματούχων μηχανικών, προσφέροντας παράλληλα εισοδηματική ενίσχυση σε άνεργους διπλωματούχους μηχανικούς με εξειδικευμένες γνώσεις μεταπτυχιακών, διδακτορικών κλπ.
· Πλήρης απαξίωση του ΤΕΕ. Αν η επιλογή πλέον είναι να μην υπάρχει συλλογικότητα, δεν υπάρχει λόγος οι διπλωματούχοι μηχανικοί να μετέχουν σε επιμελητήριο, να πληρώνουν κρατήσεις υπέρ αυτού κλπ.
Σε μια εποχή που καταρρέουν όλα, πρέπει να ξέρουμε τι μπορούμε να θεωρήσουμε «στέρεα βάση». Το ΤΕΕ μπορεί να προασπίσει τους διπλωματούχους μηχανικούς; Αν όχι, έχει λόγο ύπαρξης;
Με αφορμή την διαβούλευση που διεξάγεται για τον νέο πλαίσιο ανάθεσης μελετών θα ήθελα να διατυπώσω τις παρακάτω προτάσεις:
· Κατάργηση των απευθείας αναθέσεων κάθε είδους (κατά τον κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων με το 30% της ελάχιστης αμοιβής του πτυχίου Α τάξης, κατά το άρθρο 10 του ν.3316, κτλ). Η εξαίρεση έχει γίνει σχεδόν κανόνας με αποτέλεσμα την αδιαφάνεια και την δραματική έκπτωση των αμοιβών.
· Αποκλεισμός της ανάθεσης μελετών σε ιδρύματα, πανεπιστήμια κλπ (βλ. Επιτροπή ερευνών Α.Π.Θ.) και σε μέλη Δ.Ε.Π.. Δεν είναι δυνατόν κάθε μελετητής να πληρώνει κρατήσεις υπέρ του Ε.Μ.Π, υπέρ δηλαδή, του εν δυνάμει ανταγωνιστή του.
· Κατάργηση των επικαλύψεων στα όρια αμοιβών μεταξύ των τάξεων των πτυχίων. Όταν ζητείται πτυχίο τάξης Β ή Γ, πως είναι δυνατόν ο μελετητής της Β τάξης να διαθέτει μεγαλύτερη εμπειρία από τον αντίστοιχο της Γ τάξης;
· Αναθεώρηση των ορίων των αμοιβών για κάθε τάξη και κάθε κατηγορία πτυχίου. Δεν είναι κατανοητό για ποιο λόγο η μέγιστη αμοιβή για στατική μελέτη Α τάξης (περίπου 10.000 ευρώ) να είναι μικρότερη από την αντίστοιχη αμοιβή για υδραυλική μελέτη Α τάξης (περίπου 30.000 ευρώ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η στατική μελέτη ενός παιδικού σταθμού να πληρώνεται λιγότερο από τη μελέτη ενός εξωτερικού υδραγωγείου.
· Οι μελέτες πρέπει να χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: αυτές που επιδέχονται διάφορες λύσεις, οπότε κριτήριο για αυτές να αποτελεί η ποιότητα της προτεινόμενης τεχνικής λύσης, και αυτές που η τεχνική τους λύση είναι μονοσήμαντη. Για παράδειγμα, η γεφύρωση ενός μεγάλου ανοίγματος επιδέχεται διάφορες τεχνικές λύσεις με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα γεγονός που σημαίνει οτι πρέπει να επιλεγεί η βέλτιστη τεχνικό-οικονομική λύση (απαιτούνται καλά στελεχωμένες τεχνικές υπηρεσίες). Αντίθετα ένας οχετός επιδέχεται μια μονοσήμαντη λύση. Στις μελέτες της πρώτης κατηγορίας πρέπει να βαθμολογείται η ποιότητα της προτεινόμενης λύσης και να μη γίνεται καμία έκπτωση στην προεκτιμώμενη αμοιβή. Στις μελέτες της δεύτερης κατηγορίας κριτήριο να αποτελεί μόνο η οικονομική προσφορά χωρίς άνω όριο, ώστε ο φθηνότερος μελετητής να γίνεται ανάδοχος.
· Ο φάκελος του έργου πρέπει να είναι πλήρης σε στάδιο προκαταρκτικής μελέτης. Αν η τεχνική υπηρεσία δεν έχει την ικανότητα να τον ετοιμάσει, να γίνεται απευθείας ανάθεσης (και μόνο τότε) σε έμπειρο μελετητή για να αναλάβει την εργασία αυτή.
· Αποθάρρυνση της ενοικίασης του πτυχίου. Αυτό θα γίνει αυτόματα με τα νέα μέτρα φορολόγησης (λογιστικός υπολογισμός του εισοδήματος) καθώς η ενοικίαση με ποσοστά της τάξης των 20% αποτελεί ανοησία.
Η μέχρι τώρα διαβούλευση που πραγματοποιείται στην ιστοσελίδα του υπουργείου δεν έχει τη συμμετοχή που αναμενόταν. Ο συνάδελφοι μελετητές πρέπει να καταθέσουν την απόψεις τους, με σκοπό την αντικειμενικοποίηση του συστήματος, ώστε οι αποφάσεις να μην ληφθούν ερήμην τους.
Θεμα: Απευθείας αναθέσεις κατά το άρθρο 10, παρ στ’ του ν.3316
Με αφορμή την προσπάθεια που γίνεται τους τελευταίους μήνες για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου ανάθεσης μελετών, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες σκέψεις σχετικά με τις απευθείας αναθέσειςκατά το άρθρο 10, παρ στ’ του ν.3316.
Στη συγκεκριμένη παράγραφο του παραπάνω νόμου, αναφέρεται ρητά ότι η ανάθεση γίνεται «ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου και αφού προηγηθεί σχετική αναγγελία με προθεσμία 5 ημερών στην ιστοσελίδα του ΤΕΕ». Η παραπάνω φράση σημαίνει προφανώς ότι οι φορείς υποχρεούνται, αφού πάρουν την έγκριση του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, να προχωρήσουν σε ανακοίνωση, μέσω της ιστοσελίδας του ΤΕΕ, ότι προτίθενται να συνάψουν σύμβαση με απευθείας ανάθεση, και εντός 5 ημερών όσοι μελετητές θέλουν μπορούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον (υποβάλλοντας και την οικονομική τους προσφορά). Η οικονομική δε αυτή προσφορά δεν εμπίπτει στους περιορισμούς των ποσοστών των εκπτώσεων (20%) καθώς δεν υπάρχει υπολογισμένο φυσικό αντικείμενο και επιπλέον αποτελεί το μόνο κριτήριο ανάθεσης.
Η παραπάνω σύννομη διαδικασία εφαρμόζεται απο ελάχιστες υπηρεσίες, ενώ ο κανόνας είναι, στη στήλη απευθείας αναθέσεις της ιστοσελίδας του ΤΕΕ, αντί να ανακοινώνεται η αναγγελία πρόθεσης σύναψης σύμβασης με απευθείας ανάθεση, να αναρτάται η απόφαση ανάθεσης σε συγκεκριμένο μελετητή (πολλές φορές χωρίς να αναφέρεται και το συμβατικό ποσό της αμοιβής), γεγονός που υποδηλώνει συναλλαγή μεταξύ μελετητή και υπηρεσίας και οδηγεί πολλές φορές σε υπερκοστολόγηση μελετών (σε σύγκριση με την κανονική κατά τον νόμο διαδικασία ανάθεσης).
Αυτά που εκτίθενται παραπάνω είναι εντελώς απαράδεκτα και έκνομα, καθώς κατά τον ίδιο νόμο «συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση των διατάξεων της περίπτωσης αυτής είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα».
Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι η παθολογία στις διαδικασίες ανάθεσης των μελετών είναι τέτοιας έκτασης που δύσκολα μπορεί να εξαλειφθεί. Ωστόσο αξίζει η προσπάθεια καθώς το μελετητικό αντικείμενο φθίνει συνεχώς.